Home romana birêz Mazhar Kara romaneke weke neynika civakê raxe ber çavên mirov, honey dikşîne ser êş û birîneke civakî ku keç û xort pêrgê wê tiştî deri û di encama hizrên paşverû, neînsanî, hovane de deri kuş, deri qetil kirin.
Min navê birêz Mazhar Kara di kocara de “Govend” de bihîst, nivîs û helbestên wê cokarê de xwend. Paşê di kovar û rojnameyên ku tradîsyona Riya Azadî diweşand de gelek nivîs û helbestên with hatine weşandin.
Niha em werine mijara romana birêz M. Kara. Ew helbestvan e. Dibêjin yê ku ji helbestê derbasê romannivîsînê bibe, ew serketiye, di afirandina berhemên edebi de beser dikeve. Wî berê çend pirtûkên helbestan weşandiye û gelek helbestên wî di kocaranên çandî, wêjeyî de derketine. Yeni bir romana sahip olmak. Roman di nav weşanên “Deng” de li Amedê hatiye weşandin û 418 rûpel e. Berga pêş a romanê bergek hunerî ye, ji alî hunermend Tekîn Fırat ve hatiye çêkirin. Celal Özgür tarafından düzenlenmiştir. Bu berga paşîn de jî wêneya helbestvan, rojnamevan û romannivîs Mazhar Kara heye. Bu metinde romanê jî çend gotinên balkêş hene.
Roman ji de besan pek tê. Her beşte bir, beşte bir heye. Sernavê beşe 1ê “Çavkaniyên kenû girî” ye. Ev beş bi jersey “Ez” hatiye nivîsîn. Vesaire vesaire.
Vebêj Keçikek e. Keçek diltenikû xembar e. Zindanda keçi yiyin. Biryara bav û birayê xwe li zindanê ye. Mesken rewşa Keçikê mirov dixe meraqê. Ka gelo çi satın mı? Çi qewimiye? Çima Keçikê avêtine zindanê? Tabana ku kesik qebehetek bisiklet, lê ka gelo çi kiriye? Meraqa, pirsan mirov li xwendinê ask dike û xwendevan xwendina romanê didomîne.
İşte gidip Zozan e’yi alın. Zozan dibêje: “Em gundiyên sala û wextan ji nîşkava bûn bajarî. Belê, îro li Stenbola xopan, di kuçeke teng de, di maleke feqîr, di nava çar dûwarê xalî de zindankirî me. Gardiyanên dungeon min jî bav û one “En min in .” Bin rupi 40.
Romana ”Kêra Ko”, hem civakî hem de politik ve heye. Hêla civakî û rewşa siyasi li hevûdu hatine hunandin. Romanê’de gundê mala Zozanê ji alî leşkeran ve çawa tê şewitandin, the house bûyera şewitandina gund head tê qalkirin. Di romanê de qalkirinên weha, taswîr û vegotinên siyasî û felsefi, zilm û zordariya leskerên artêşa tirk romanê dike romaneke dij sömürge, dij koloniyalist û herweha romaneke li dij û toreyên kevnare yên ku hêj Nav civakê’nizdeki cilde bir göz atın. Ji ber rewşa kurdan, ji ber peliçiqandina netewa kurd, zilm û zordariya li ser kurdan, rengeke wêjeya kurdî û ez dikarim bibêjim piraniya naveroka edebiyat kurdî ve rengê siyasi hatine xemlandin. Konut jî ji ber konjuktura welat û netewa kurd tişteke tebiiye, pir sıradan e. Di romanên kurdî de hebûna hêla siyasî, xemilandina a color siyasî naveroka romanên kurdî qels nake, berevajê wê dewlemend dike.
Ji ber zilm û zordariyê, ji bo ku gundê mala malbata Zozanê dişetinin, ew jî ji gund bar dikiş pêşî diçin navçeya Tatosê û paşê diçine Stenbolê. Bu durumda shemberê gelê kurd de pênc hezar gundên kurdan hatin şewitandin û gundiyên kurd neçar man, ji gundên xwe bar kirin çûn navçe û bajaran.
Romana Mazhar Kara, modern/klasik romanın yanı sıra çapa romanın Yaşar Kemal, Ahmed Altan ve Muradhan Mungan’dan. Cihû warê, mechanê romanê piştî gund û navçeya Tatosê ve êca stenbol. Malbata Zozanê diçin Stenbolê bi cihû savaş üssü. Rêwîtiya busê ji Tatosê hetanî Stenbolê gelek dirêj tê qalkirin. Qalkirina vebêja romanê Kekika ciwan ji qalkirina Yaşar Kemal jî bihuriye. Li gor hunera romanên ku bi navê romanên klasik çağdaş deri binav kirin, romana Mazhar Kara romanek serketiye û ne kêmê wan romanên nûjen/klasîk in. Her durumda, Mazhar Kara bir terzi, o bir romannivîseriya, o bir romannivîseriya, o bir romannivîseriya, o bir romannivîseriya xwe bidomîne ve dikare bir bibe Yaşar Kemalê kurdan yê ku a kurdî dinivîse, bir kürdî roman diafiriîne. Yaşar Kemal, Ahmed Altan ve Muradhan Mungan’ın da yazdığı modern/klasik romanlardan Mazhar Kara’nın yazdığı romanlardan bazıları. Romanên Welî Sabri û ya Mazhar Kara, ne romanên Yaşar Kemal. Romanên van herdu romannivîserên kurd di radeya asta romanên Yaşar Kemal, Ahmed Altan, Muradhan Mungan û hwd, de neû serketî ne.
Malbata Zozanê, a taybetî jî apê wê mirovekî zeki, olperestû Xwedêgiravî yasî ye. Ji bo ku Zozan çûye derve geriyaye, porên xwe vekiriye, şarpeya li serê xwe avêtiye pê re şer dike, sîleyek li bin gohê wê dixe, û dibêje: ”…Ez dibihîsim ku, tu bi navê çûyina dibistanê, porê xwe vedikî , tuncik û temeniya xwe şedikî, xwe baş dixemilînî û bi çeqel, çûqelên gundê me re li kuçên Stenbolê li kêfê oburu. Ku, careke dinê bibihîzim, bi Xwedê ezê pose û gohê te jêkim. Teşekkür ederim Zozan Hanım. Ezê pose û gohê te jekim. Beer tu di nava alemê de bibî sosret, bibî îbretê alemê…” Rûpel – 355.
Apê Zozanê êpolitika paşverû kuştina Û ji xwe di encamê de Zozanê jî dikujin.
Engels şöyle diyor: “Xwedêgiravî hineksosyalîst hene li malê feodal in û li derve sosyalist in.” Apê Zozanê jî “li qada siyasî, di civînên siyasî de biawayekî diaxife, dibêje me jina kurd azad kir. Jina kurd li ser rûyê erdê, li cîhanê jina herî azad e.” Rûpel – 375. Û li malê, li ba mele bi uzaktaekî din diaxife.
Dema deriye Zozanê ji kurê mele re dixwazin, Zozan ji bilî girînê tu helwestek nîşan nade. Malbata wê ew bêdilê wê dikey destek kurê mele. Hevala Zozanê Ezîze pê dihese û diqehire. Zozan dibêje: “Ezîzê, çavê xwe girt devê xwe vekir. Ji sazûmanê re, ji edet û toreyên me yên kevnar re, ji newêrektiya min re da ser hev.” Rupel – 389.
Birayê wê ew dide pey xwe û base, wê bi kêra arm dikuje. Zozana, bir lingê xwe li pey birayê xwe ber mirinê ve dimeşe û ji alî birayê xwe ve tê kushtin. Gelo, Kuştinên weha wek Zozanê ku bi sedan, bi hazaran Kuştinên weha ji bo Xwedêgiravî namûsê pêk tê, sucdar kî ye? Divê kê tawanbar kirin miydi? Sedemên Kuştinên weha yê aslı, bingehîn çiğe, chi nedir? Divê xwendevan li ser ve bifikir in. Kuştina herî pîs di nav civakê de housing Kuştinên ji bo namûsê yên li gorî Pieces û toreyên kevnare, paşverû û genî ne. Yên ku van Kuştinan pêk tînin hov in, nemirov in, razîl in, ehmeq in, bênamûsê herî bênamûs ew bi xwe ne.
Bu romanın en güzeli ve en güzel romanın hatiye qal kirin’i; Acıziya tirkan, nerehetiya li hemberê kilam û stranên kurdî ye. Li parkeke nêzîkê dibîstana Zozanê, Zozan û çend hevalên xwe li parkê rûnî dikiş, hevalê wî Zinar li sazê dixe û ew bi hevre stran dibêjin. Ji bo ku ew stranên kurdî dibêjin, tirk deriyi dikin. İşte yeni bir tanesine. Dema stranbêjek li cihek stran dibêje side polys deri nahêlin ku stranbêj stran bibêje side jî xelkê tirk, kesên nîjadperest û chauven ku dijminê kurdan in deri êriş dikmek.
Kurdiya nivîskar/romannivîs baş eû herikbar e. Taswîrên wî yên derbarê xwezayê/natûrê û heywanan de bi taybetî yê li ser hespê/hespan serketiye. Zimanê wî zimanek edebi ve kurdiyek paqijû rastnivîs e. Naveroka romanê jî ji xwe balkêş, civaki ye, gelêri ye, birîneke ku di nav kurdan deû di nav gelên rojhilata navîn de wek tradîsyon, wek tore tê bikaranîn.
Home romana birêz Mazhar Kara romaneke weke neynika civakê raxe ber çavên mirov, honey dikşîne ser êş û birîneke civakî ku keç û xort pêrgê wê tiştî skin û di encama hizrên paşverû, neînsanî, hovane de deri kuş, deri qetil kirin. Her şekilde, her şekilde, İslam’da, her gelenekte, her şekilde, her şekilde, her şekilde, her şekilde, her şekilde, her şekilde, her şekilde, her şekilde, her şekilde , her bakımdan tutsağız.
Ez wek xwendevanekî romana ”Kêra Ko” dixwazim ve bibêjim; Min ve romanê gelek eciband, naveroka romanê li min effect kir, bi ya min, bi xwendina ve romanê mirov/xwendevan/xwîner gelek tişt fêr base. Konut roman li hemberê sazûmana siyasî, olî û civakî romaneke li dij Pieces û toreyên kevnare romaneke nûjen e, a şêweyeke çağdaş rewşê rave kiriye û bal kişandiye ser birîneke civakî.
Di naveroka romanê de xirabiya parçaları û toreyên hov yên kevnar, civaknasî, derûniya kesan, housing û mirovhezî, pedagojî û destnîşankirina ûtî û herweha bandora olî hene. Lewre jî konut romanı hêjayê xwendinê ye û divê xwendevanên/xwînerên kurd wê bixwînin.
Romana “Kêra Ko” di nav rêza romanên kurdî de û di nav refên pirtûkxaneya kurdî de cihê xwe ê bir rûmet girtiye.
“Bi qasê sê mehan e ku, ji allê derkememe. Belê, gewdê min êdî azad e. Lê Ruhê min di zindaneke kûr û tarî de, di nava ezabeke xedar de ye. Ne salan e ku, ne awirên çavên te yên belek ji ber çavên min dûr dikevinû ne jî xwîna te ya li destên min gerîyayî tebatê dide min. “Hema bibêje ez jî bi te re mirim, chavbeleka min”
“Niha, ew li vira bi xemgîniyekû dilpakiyeke nedîtî, mesûm û ji serî hetanî lingan bi hezkirinê tijî û bi dilsozî li pêş min rûniştîye. Min nîzanî jê re chi bibêjim. Dilê min xitimî, hişê min xitimî û gotinên min minçiqîn, zimanê min negerîya birako.”
Belê, piştî van çend hevokên balkêş, wek gotina dawî ez birêz Mazhar Kara pîroz dikim ku wî berhemeke hêja li wêjeya kurdî zêde kir. Romana “Kêra Ko” di nav rêza romanên kurdî de û di nav refên pirtûkxaneya kurdî de cihê xwe ê bir rûmet girtiye.
Ez wek xwendevanekî romanhez hêvîdarim ku ewê romannivîseriya xwe bidomîne û hêj gelek berhemên hêja yên bi kurdî li edbiyata kurdî zêde bike.
Yazının Türkçe versiyonunu buradan okuyabilirsiniz.
(HABER MERKEZİ)
